Əksər insanlar üçün yay aylarının ən çox sevilən və təravətləndirici meyvəsi olan qarpız ən çox istehlak edilən meyvələr arasındadır. Su və şəkərdən ibarət olduğu düşünülsə də, qarpızın kalori və qida dəyəri çox zəngindir və yüksək qida dəyəri olan bir meyvədir. Bir çox vitamin və minerallarla zəngindir.
Ləzzətli olması ilə yanaşı, digər meyvələrdən də fərqlənir. Qarpız, böyük ölçülü bir bitki növüdür. Dilimizə fars dilindən daxil olan qarpızın türkcə sözü Bükəndir. İsti və ya mülayim iqlimlərdə yetişdirilə bilən qarpız, soyuqlara davamlı olmayan bir bitki olduğu üçün don təhlükəsi altındadır.
Əkildiyi torpağın temperaturu ən az 12°C olmalıdır. Qarpız soyuq sevməyən və çox nəmli mühitlərdə böyüməyən meyvədir. Ancaq ölkəmizin əksər yerlərində becərilir. Çindən sonra dünyada ən çox qarpız istehsal edən ölkə Türkiyədir. Azərbaycanda da qarpız kifayət qədər becərilir. Çox sevilən və tez -tez istehlak edilən bu meyvənin faydaları sonsuzdur.
Qarpızın faydaları
100 qram qarpız 30 kaloridir. Su miqdarı yüksəkdir. 100 qram qarpızın təxminən 90 qramı sudur. Zülal və liflə zəngindir. Folat, niasin, pantoten turşusu var. Piridoksin və tiamin komponentlərindən ibarətdir. A və C vitaminləri ilə zəngindir. E vitamini və B6 vitamini ilə zəngindir.
Sodyum, kalium və kalsium mənbəyidir. Maqnezium, manqan və sink tərkibinə daxildir. Tərkibində likopen və sitrulin var. Qarpızın 1 hissəsini yeyərək vücudunuzun ehtiyac duyduğu və gündəlik istehlak etməli olduğu C vitamini miqdarının 15% -ni qarşılaya bilərsiniz. Qan təzyiqini aşağı salma təsiri var. Piylənmə problemi olan insanlar üçün tövsiyə olunur.
Tərkibində likopen olan qarpız sümük sağlamlığına qoruyucu təsir göstərir. Yaşla birlikdə insidensiyası artan osteoporozun qarşısının alınması üçün təbii bir üsul hesab olunur. Hamiləlik dövründə qarpızın bir çox faydası var və bu səbəbdən gələcək analara qarpız istehlak etmələri tövsiyə olunur.
Hamiləlik dövründə tez -tez rast gəlinən ürək yanması kimi problemlərə yaxşı təsir edən qarpız əl və ayaqların şişməsinin də qarşısını alır. Səhər saatlarında daha çox görülən ürəkbulanma və əzələ gərginliyini azaldır. Məlum olmasa da, qarpızın cinsi faydaları var. Xüsusilə qarpızın ağ hissələrinin cinsi istəyi artırdığı və cinsi enerji verdiyi ifadə edilir.
Qarpız qabığının faydaları
- Qarpız qabığının faydaları göz ardı edilir və qarpızın özü istehlak edildikdən sonra qabıqları atılır. Ancaq qarpız qabığının dəri üçün çox yaxşı bir təmizləyici və nəmləndirici olduğunu deyə bilərik. Xüsusilə qarpızın qabığına yaxın olan ağ hissələri ilə üzünüzü masaj edə bilərsiniz. Ayrıca iltihab əleyhinə bir təsir xüsusiyyətinə malikdir.
- Qarpız toxumlarının faydalarına gəlincə, ən təsirli xüsusiyyəti xolesterolu balanslaşdırmasıdır. Qarpız istehlak edərkən toxumları ilə birlikdə istehlak edilməsi məsləhət görülür. Qarpız toxumu xolesterol səviyyənizi tarazlıqda saxlayır və pis xolesterolu (LDL) azaldır.
- Çox yaxşı bir lif qaynağı olaraq bilinən qarpızın mədə üçün bir çox faydası var. İçindəki lif mədə və bağırsaq sistemini tənzimləyir. Qəbizlik və həzm pozğunluğu kimi problemlərin qarşısını alır.
- İçərisində likopen olan qarpız xərçəngə səbəb olan toxumaların zədələnməsinin qarşısını almaqda mühüm rol oynayır.
- Yüksək miqdarda antioksidan xüsusiyyətləri sayəsində bədəndəki zərərli toksinlərin səbəb ola biləcəyi zərərlərin qarçşısını alır.
- Beyin sağlamlığınızı gücləndirir. Tərkibindəki xolin sayəsində uzun müddətli yaddaşı qorumağa kömək edir.
- Oksidləşdiricidir, stresin azalmasında rol oynayır və sümük sağlamlığınızı qoruyur
